"Punkt zero. Łaskawe" z Teatru Provisorium na XXIII Festiwalu
W czwartek w Opus Filmie zaprezentowaliśmy kolejny festiwalowy spektakl - „Punkt zero. Łaskawe” w reżyserii Janusza Opryńskiego.
„Punkt zero. Łaskawe” z Teatru Provisorium w Lublinie sięga po opisaną przez Jonathana Littela historię Maxa Aue, kata, niemieckiego oficera, członka elitarnej grupy nazwanej mistrzami śmierci, który brał czynny udział w zagładzie Żydów.
Janusz Opryński podczas rozmowy z Łukaszem Drewniakiem po przedstawieniu podkreślił, że do realizacji spektaklu skłoniła go potrzeba – jak powiedział, odwołując się do sformułowania Zygmunta Baumana – „wyobrażenia niewyobrażalnego”, opisania zagłady z pozycji kata. Littel w swojej książce zastawił na nas pułapkę, powodując, że czytelnik z czasem zaczyna lubić Maxa Aue, oprawcę wpółwinnego Holokaustu. Najbardziej przerażające jest to, co uświadamia nam zarówno Bauman, jak i Littel. Masowa zagłada mogła narodzić się tylko w postępowej nowoczesności, jej autorami byli ludzie wykształceni, humaniści. Może się to powtórzyć – mówił Opryński.
Spektakl podejmuje również problem winy. Kto jest winny Holokaustu? Czy tylko ten, który jest autorem koncepcji systemowej eksterminacji, czy może każdy, kto pośrednio przyczynia się do śmierci ofiary? Czy winny jest ten, który otwierał semafor i odkręcał kurek w komorze gazowej? Czy status świadka zagłady jest tak oczywisty jak oczywista jest wina sprawcy? Czy przyglądający się zagładzie nie jest winny? Takich pytań jest mnóstwo, na wiele z nich do dzisiaj Europa nie odpowiedziała. Dlaczego w tytule znajduje się „punkt zero”? Pierwsza część tytułu nawiązuje sformułowania użytego przez węgierskiego autora Imre Kertésza, który stwierdził, że zbudowanie podczas II wojny światowej komory gazowej było punktem zero w historii.
Reżyser i twórcy zgodnie stwierdzili, że praca nad spektaklem nie pozostawiła ich obojętnymi wobec tematu, temat spektaklu pozostaje w głowach na długo i wymaga przepracowania.
Autor: Janusz OpryńskiScenariusz i reżyseria: Janusz OpryńskiMuzyka: Rafał Rozmus Scenografia: Jerzy Rudzki Kostiumy: Monika NyckowskaObsada: Eliza Borowska, Agata Góral, Jacek Brzeziński, Sławomir Grzymkowski, Artur Krajewski, Łukasz Lewandowski
