Noc Muzeów 2019

18 maja 2019 od 19:00 do 23:00 w ramach Nocy Muzeów zapraszamy na wystawę "Teatr i jego widz", która została zrealizowana specjalnie na XXV Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych. Wstęp na podstawie biletów na spektakle lub biletu w cenie 1 złotego. 

O wystawie:

„Świat to teatr, życie to przedstawienie, przychodzisz, patrzysz i wychodzisz.” To słowa Demokryta. Jak brzmią dziś? Czy nie nabrały innego, zupełnie nowego znaczenia?

Badacze teatru mówią, że przełom w relacjach publiczności z jej teatrem dokonał się w latach 70. Widzowie wyszli wówczas z tradycyjnej roli biernych obserwatorów, stając się w większym lub mniejszym stopniu uczestnikami procesu za jaki uznano teatr. Czy jednak rzeczywiście ewolucja ta jest tak istotna, jak mówią o niej reżyserzy i naukowcy?

Wystawa w Teatrze Powszechnym prezentuje zjawiska we współczesnym polskim i zagranicznym teatrze, które stanowiły eksperyment i próbę dokonania zmiany w relacjach teatru z jego publicznością – zarówno przez ewolucję tradycyjnego podziału przestrzeni, jak i przez wyznaczenie widzom innej niż dotychczas roli w świecie widowisk. Jak chociażby doświadczenia teatru Jerzego Grotowskiego, który w sposób dosłowny „wybierał” swoją publiczność, aby w finale swych poszukiwań ją porzucić. Czy cała przestrzeń teatrów studenckich, alternatywnych, ulicznych, performansów i happeningów, których działania odmieniły kształt dzieła teatralnego, zrywając z tradycyjnym podziałem aktor-widz.

Na wystawie przywołane zostały m.in. prace polskich grup teatralnych: Teatru Ósmego Dnia, Teatru Biuro Podróży; Teatru Węgajty; Sceny plastycznej KUL Leszka Mądzika; Akademii Ruchu; Teatru 21 Justyny Sobczyk i głównych przedstawicieli światowej alternatywy: The Bread and Puppet Theatre, The Living Theatre, The Wooster Group, a także głośne spektakle takich twórców jak: Luca Ronconie, Ariane Mnouchkine czy Peter Brook oraz utwory dramatyczne, które w swojej budowie lub fabule zakładają „grę z widzem” m.in. "Publiczność zwymyślana" Petera Handkego i "Romanca Jacka" Chmielnika.

Składające się na wystawę materiały tworzą zapis historii kilkudziesięciu lat życia teatralnego w kraju i na świecie, pełnego faktów i anegdot na temat niezwykłych i różnorodnych wydarzeń, jakie złożyły się na współczesny teatr. Opis szokujących często przebiegów teatralnych prezentacji i ich odbioru; zatrzymań aktorów, dla których teatr stawał się narzędziem do zabrania głosu w najbardziej palących kwestiach społecznych; widzów angażowanych i angażujących się w przedstawienia. Czy zatem wszystko w teatrze już było? Prowokowanie widza, kokietowanie go czy zmuszanie do aktywnego uczestnictwa. Czy istnieją osobne światy: rzeczywisty i przedstawiony? Czy może istnieje jakaś jedna przestrzeń, która mieści w sobie oba?

Oczywisty fakt interakcji między sceną a widownią umyka jednoznacznemu dookreśleniu. Być może relacja ta jest zawsze personalna: twórca-widz. Przecież każdy twórca potrzebuje partnera, którym jest i zawsze była publiczność. Nie ma teatru bez widza. Może być tylko publiczność bez teatru, dla której spektaklem staje się już cokolwiek np. przekaz medialny z fikcyjnych lub rzeczywistych wydarzeń lub realna codzienność wokół nas.

Kuratorzy wystawy: Magdalena Kulesza i Krzysztof Kelm
Kształt plastyczny wystawy: Krzysztof kelm
Współpraca przy kształcie plastycznym wystawy – multimedia: Jan Pieniążek

Zdjęcia: Bread and Puppet Theatre, fot. Jan Pieniążek