"Odyseja. Historia dla Hollywoodu" na XXVII Festiwalu

W sobotę 23 października 2021 w ramach Festiwalu obejrzeliśmy „Odyseję. Historię dla Hollywoodu” w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego. Na spektakl wybraliśmy się do Nowego Teatru w Warszawie - to kolejna na przestrzeni ostatnich lat teatralna podróż, która buduje naszą festiwalową wspólnotę. Dziękujemy za ten długi dzień i wieczór, które spędziliśmy razem! 

Scenariusz spektaklu powstał na podstawie „Odysei” Homera oraz „Król Kier znów na wylocie” i „Powieści dla Hollywoodu” Hanny Krall. W długo wyczekiwanym spektaklu, którego premiera (kilkukrotnie przekładana ze względu na pandemię) odbyła się w czerwcu tego roku Warlikowski, podobnie jak kilka lat temu w „(A)pollonii”, po raz kolejny łączy antyk z tematem Holocaustu. W spektaklu „nieustannie odbija się wojna i dramatyczne głosy jej ofiar”. Warlikowski splata losy Odysa z homeryckiego eposu i bohaterki Hanny Krall – Izoldy Regensberg, Żydówki, która dokonała heroicznych czynów, by w czasie wojny uratować swojego męża, Szajkę. Tworzy świat, w którym oddaje głos ofiarom, nieustannie powracającym i nie dającym o sobie zapomnieć, niczym pojawiający się w finałowej scenie spektaklu dybuk. 

Spektakl stawia przed nami pytania o problem przedstawienia tego, co nieprzedstawialne. Opowiedzenia o tym, czego nie da się opowiedzieć… Jak mówić o Holokauście i jak Shoah powinno wybrzmieć w dziele sztuki? Jak pokazywać w teatrze i kinie Zagładę, aby forma nie sprowadziła jej do przeżycia katharsis, które refleksję ogranicza do obejrzenia spektaklu czy filmu? Czy współczesna kultura nie ogranicza prawdy o Holokauście do powierzchownych i melodramatycznych scen, w których Żyd jest przede wszystkim stereotypem? Czy w ogóle nas to obchodzi i czy Hollywood jest w stanie podjąć temat Zagłady?

Po spektaklu spotkanie z twórcami poprowadził Jacek Cieślak. Piotr Gruszczyński i aktorzy wspominali kolejne etapy prac nad spektaklem, w którym (na początku) w rolę Odysa wcielał się Zygmunt Malanowicz. Zygmunt Malanowicz zmarł w kwietniu tego roku (twórcy zadedykowali „Odyseję…” temu wybitnemu polskiemu aktorowi). Na zastępstwo w roli Odysa po zgodził się przyjaciel Zygmunta Malanowicza - Stanisław Brudny. Rozmowa dotyczyła również między innymi wątków mitologicznych poruszonych w spektaklu i ich aktualności, „Odysei” jako paraboli podróży (ucieczek i powrotów) i postaci Odysa jako metafory.

"Odyseja. Historia dla Hollywoodu"
na podstawie „Odysei” Homera oraz „Król kier znów na wylocie” i „Powieść dla Hollywoodu” Hanny Krall
Reżyseria: Krzysztof Warlikowski
Scenografia, kostiumy: Małgorzata Szczęśniak
Scenariusz na podstawie: Odysei Homera oraz Króla kier znów na wylocie i Powieści dla Hollywoodu Hanny Krall: Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński; współautor: Adam Radecki; współpraca: Szczepan Orłowski, Jacek Poniedziałek
Współpraca artystyczna: Claude Bardouil
Dramaturgia: Piotr Gruszczyński; współpraca: Anna Lewandowska
Muzyka: Paweł Mykietyn
Reżyseria świateł: Felice Ross
Wideo i animacje: Kamil Polak
Zdjęcia do sceny Przesłuchanie: Paweł Edelman
Charakteryzacja i fryzury: Monika Kaleta
Obsada: Tomasz Wygoda, Mariusz Bonaszewski, Stanisław Brudny, Agata Buzek, Magdalena Cielecka, Andrzej Chyra, Ewa Dałkowska, Bartosz Gelner, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Wojciech Kalarus, Marek Kalita, Zygmunt Malanowicz, Hiroaki Murakami, Maja Ostaszewska, Jaśmina Polak, Piotr Polak, Jacek Poniedziałek
Ze specjalnym udziałem w materiale filmowym: Mai Komorowskiej i Krystyny Zachwatowicz-Wajdy

Zdjęcia: Katarzyna Bąba