XXIV Festiwal: "Zapiski z wygnania"
W niedzielę 18 marca na Festiwalu zaprezentowaliśmy "Zapiski z wygnania". Monodram Krystyny Jandy w reżyserii Magdy Umer, który w marcu tego roku miał premierę w Teatrze Polonia, nawiązuje do Marca 68 i książki Sabiny Baral. Autorka opisała w niej swoje indywidualne doświadczenia związane z emigracją ludności żydowskiej z Polski w roku 1968. Emigracji, która spowodowana była antysemicką nagonką w całym kraju.
W głębi pustej sceny, za czarnym tiulem, o marcowych wydarzeniach mówi Krystyna Janda. Skoncentrowana i skupiona na wydarzeniach sprzed 50 lat, szczegółowo opowiada jednostkową historię młodej dziewczyny - Żydówki, która w 1968 roku musiała wraz z rodzicami wyjechać do Stanów Zjednoczonych. W Polsce, która była jej domem, nie chciano jej. Ani ona, ani jej rodzice nie zrobili nic złego, jednak padli ofiarą politycznych rozgrywek i antysemickich nastrojów, które tysiące Żydów zmusiły do masowej emigracji. Do ucieczki z własnej ojczyzny i szukania domu w obcym świecie, w nowej rzeczywistości, w której trzeba nauczyć się żyć. Nie zawsze jednak jest to możliwe. Czasami do końca życia można czuć się obco w swoim własnym, "nowym domu", do którego nas przeniesiono.
Po spektaklu z Krystyną Jandą i Sabiną Baral rozmawiał Łukasz Drewniak. Jak zauważyli rozmówcy i widzowie, spektakl stawia przed nami wiele pytań. Pierwsze z nich nasuwa się od razu - czy od tamtego czasu coś się zmieniło? Na kim spoczywa wina za Marzec 68? Być może nie ma sensu szukanie odpowiedzi na to pytanie. Trzeba natomiast zastanowić się, czy zrobiliśmy wystarczająco dużo, by historia się nie powtórzyła? Czy okres transformacji był również czasem refleksji nad sprawami najważniejszymi? Czy antysemityzm i niechęć do wszelkich przejawów inności są naszymi cechami narodowymi?
Sabina Baral przyjechała do Polski w rocznicę wydarzeń marcowych. Mieszka i żyje w Stanach Zjednoczonych. Tam mieszkają jej najbliżsi. Problemy Polaków nie są już jej problemami. "Ja stąd wyjadę, mam w torebce bilety lotnicze. Wy z tym problemem pozostaniecie" - powiedziała podczas spotkania Baral. Nie mamy wpływu na historię, ale to od nas zależy nasza przyszłość.
Teatr Polonia
"Zapiski z wygnania" na podstawie powieści Sabiny Baral
Reżyseria i adaptacja: Magda Umer
Opracowanie i kierownictwo muzyczne: Janusz Bogacki
Obsada: Krystyna Janda i Janusz Bogacki z zespołem muzycznym
Fot. Kasia Chmura-Cegiełkowska
